مالیات به ویژه در سال‌های اخیر یکی از موضوعات مورد توجه حاکمیت در ایران بوده است، به گونه‌ای که در 3-4 سال گذشته خیلی جدی‌تر از گذشته به آن توجه شده و سخت‌گیری‌های بیشتری در این زمینه به عمل آمده است. یکی از موضوعات مهم در این زمینه مالیات تجهیزات پزشکی است که در این مطلب قصد داریم به آن بپردازیم و بگوییم درصد مالیات تجهیزات پزشکی چقدر است و چه کالاهایی از پرداخت مالیات در این زمینه معاف هستند.
چه کالاهایی از مالیات تجهیزات پزشکی معاف هستند؟
همین ابتدا بهتر است به موضوع روز بپردازیم و درباره خبری که چندی پیش اعلام شد توضیحاتی ارائه کنیم. در تیرماه امسال یعنی سال 1402 مجلس شورای اسلامی یک لایحه دو فوریتی مبنی بر الحاق یک بند به تبصره 6 قانون بودجه سال 1402 به تصویب رساند.
گفتنی است سال گذشته این قانون مصوب شد، در ماده واحده این قانون که از سوی مجلس به دولت ابلاغ شد آمده است:
واردات مواد اولیه دارویی، مواد اولیه شیرخشک اطفال، موارد مصرفی در حوزه پزشکی و توانبخشی شامل لوازم کار، مواد اولیه و قطعات ساخت و یدکی تجهیزات که فاقد مشابه تولید داخل باشند، صرفاً با مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تأیید وزارت صنعت، معدن و تجارت از سال ۱۴۰۱ در مبادی گمرکی از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف است.
این لایحه درباره معافیت برخی کالاها از پرداخت مالیات بود که یک آیتم آن تجهیزات پزشکی است؛ اما نه همه تجهیزات، بلکه فقط داروها و تجهیزات پزشکی مصرفی که فاقد مشابه داخلی باشند مشمول معافیت از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شدند.
ایراد اساسی اینجاست که خیلی از این تجهیزات نمونه مشابه داخلی ندارند با این حال بسیاری از آن‌ها همچنان مشمول مالیات هستند. بنابراین اینکه مالیات تجهیزات پزشکی برای همه اقلام برداشته شده باشد، اساسا وجود ندارد و فعالان این حوزه ملزم به پرداخت هستند.
آیا تجهیزات زیبایی هم جزو تجهیزات پزشکی است؟
شاید این تجهیزات در زمره تجهیزات پزشکی باشد، با این حال در قوانین مالیاتی اساسا این تجهیزات مثل تجهیزات لیزر زیبایی یک تجهیز پزشکی به حساب نمی‌آید و اتفاقا پرداخت مالیات‌های گمرکی و غیره آن پابرجاست.
هم واردکنندگان این تجهیزات باید مالیات بپردازند و هم مصرف کنندگان ملزم به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند.
به عنوان مثال اگر شما صاحب یک کلینیک زیبایی باشید، برای خرید دستگاه لیزر موهای زائد باید مالیات پرداخت کنید و در دوره‌های معین مالیاتی نیز ملزم به پرداخت مالیات درآمد و غیره هستید که به وسیله اظهارنامه مالیاتی باید آنرا اعلام کنید.
مالیات تجهیزات پزشکی چیست؟
حالا که در ابتدا کلیاتی درباره درصد مالیات تجهیزات پزشکی گفتیم، نوبت به این می‌رسد که به صورت کامل بررسی کنیم که اصلا مالیات تجهیزات پزشکی چیست؟ روی چه اقلامی گرفته می‌شود و چه اقلامی معاف هستند؟
اگر بخواهیم یک تعریف در این رابطه ارائه کنیم باید بگوییم: مالیات تجهیزات پزشکی مالیاتی است که روی وسایل و تجهیزات پزشکی اعمال می‌شود. این تجهیزات شامل موارد مختلفی است که عبارتند از:
- تجهیزات تشخیصی پزشکی
- تجهیزات جراحی
- داروها
سیستم مالیاتی کشورها با این توجیه که منابع مالی سیستم بهداشت و درمان را تامین کنند، روی این اقلام مالیات می‌گیرند، همانطور که روی تمام کالاهای دیگر نیز مالیات دریافت می‌کند.
قطعا در برخی کشورها این درآمدهای مالیاتی به توسعه بخش درمان و بهداشت کمک می‌کند اما اینکه آیا در ایران هم این قضیه صدق می‌کند یا خیر، با بررسی‌های کامل و کسب اطلاعات کافی می‌توان نظر داد.
نکات مثبت و منفی معافیت مالیات تجهیزات پزشکی
همانطور که اشاره کردیم معافیت مالیات تجهیزات پزشکی یک موضوع مهم در حوزه بهداشت و درمان است. در بسیاری از کشورها این معافیت روی این تجهیزات اعمال می‌شود، این معافیت‌ها به منظور تسهیل دسترسی به تجهیزات پزشکی و کاهش هزینه‌های درمانی برای افراد و مؤسسات بهداشتی و درمانی اعمال می‌شوند.
در مواردی، این معافیت‌ها به صورت کامل و برای تمامی تجهیزات یک بخش در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال تجهیزات تشخیصی برای بیماران سرطانی.
با این حال حوزه پزشکی حوزه گسترده‌ای است و دولت‌ها سعی می‌کنند صرفا روی مواردی که نیاز اساسی جامعه است تمرکز کرده و به واسطه حذف مالیات‌ها، در بهبود وضعیت سلامت جامعه تسهیل گری کنند.
به همین دلیل حوزه‌هایی مثل حوزه بیوتی که شامل حوزه تجهیزات لیزر زیبایی و برخی داروها و لوازم مرتبط به آن است، اساسا در لیست این تجهیزات قرار نمی‌گیرند.
مزایا و معایب معافیت مالیات تجهیزات پزشکی
قطعا معافیت مالیات تجهیزات پزشکی می‌تواند به توسعه صنعت تولید تجهیزات پزشکی در کشور کمک کند. با تخفیف مالیاتی بر روی تجهیزات، تولیدکنندگان ممکن است بیشتر به تولید و بهبود تجهیزات پزشکی تمایل داشته باشند.
به ویژه در ایران که صنعت پزشکی بیشتر وابسته به خارج از کشور است و نیازمندی‌های پزشکی بیشتر وارداتی است، برای کاهش هزینه‌های بیماران حتما نیاز است تا معافیت‌هایی اعمال شود.
با این حال، برخی از دولت‌پرست‌ها! که همواره نگران درآمدهای دولت هستند معتقدند ممکن است به ناپایداری مالی کشور منجر شود، زیرا درآمدهای حکومت از مالیات کاهش می‌یابد.
در نتیجه، معافیت مالیات تجهیزات پزشکی موضوع پیچیده‌ای است که نیاز به توجه به مصلحت‌های عمومی و اقتصادی دارد. تعادل مناسب بین تسهیل دسترسی به تجهیزات پزشکی و حفظ پایداری مالی کشور باید مد نظر قرار گیرد.
لیست تجهیزات پزشکی معاف از مالیات
در ادامه لیست کاملی از تجهیزات پزشکی که از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند را آوردیم که می‌توانید ببینید؛ این تجهیزات در کتگوری‌های مختلفی قرار دارد که به شرح زیر است:
1- دسته واکسن‌ها و داروها
- کلیه داروهای تولید داخل انسانی، حیوانی مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (به استثناء کیف و جعبه‌های مخصوص دارو برای کمک‌های فوری اولیه و ضایعات داروسازی و مکمل‌ها و ویتامین‌های مصرفی انسان)
- کلیه واکسن‌های تولید داخل انسانی، حیوانی مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
2- تجهیزات مرتبط با زنان و زایمان
- اسپاکلوم IUD
- سرویکال براش
- انواع لوازم IVF
- ست شیردوش دستگاه شیردوش برقی
- محافظ سینه مادران شیرده
- ژل های ضدعفونی کننده بهداشتی
- سواپ تست و تشخیص پارگی کیسه آب جنین
3- دسته تجهیزات گوش و حلق و بینی
- آبسلانگ
- انواع تامپون ها
- تی تیوب
- کاتتر آمبولکتومی
- همووک
- انواع کاشتنی ها و پروتزهای گوش و حلق وبینی
- سمعک و قطعات آن
- باطری سمعک
- اسنیرهای پلیپکتومی
- آسپیراتور بینی
- قطره بینی و اسپری آلوسالین به شماره 1228237119
4- دسته مرتبط به قلب و عروق
- انواع کاتترها و بالونهای آنژیوپلاستی و آنژیوگرافی (کرونری، پریفرال، مغزی)
- وسایل اینفلیشن و لوازم جانبی
- کاتترهای الکتروفیزیولوژی
- کاتترهای ابلیشن
- انواع استنتهای قلبی عروقی (کرونری، پریفرال، کاروتید، رنال)
- انواع اکسیژناتور
- ست کاردیوپلیژیا
- ست تیوبینگ
- انواع فیلترهای شریانی و هموفیلترها
- انواع دریچه های مکانیکی و بیولوژیکی
- کانولای جراحی قلبی
- انواع گرفتهای عروقی
- انواع استنت گرفتها
- انواع پچها
- انواع شیتها و لوازم جانبی
- ترانسدیوسرهای دما وفشار
- هموکانسنتریتور
- انواع استابیلایزر و اکارتور و هولدر نوک قلب و Blower مصرفی جراحی قلب (یک بار مصرف)
- ست‌های یکبار مصرف آندوسکوپی در آوردن ورید
- مصـرفی جراحی قلب
- سیستم‌های یک بار مصرف پانچ و آناستوموز آئورت
- پیس میکر
- ICD و لوازم همراه (لید- Introducer- شیت- الیگاتور)
- کویل آمبولیزاسیون (اسنیر و میکرو اسنیر….)
- محلول آمبولیزاسیون و دلیور سیستم آن (مواد مسدود کننده عروق مغزی،…)
- لید پیس میکر موقت
- انواع شانت کرونری
- انواع گایدوایر
- وسیله بستن رگ (لیگا کلیپس)
- انواع رگ مصنوعی
- انواع گایدینگ کاتتر
- انواع دریچه های قلبی
- انواع رینگ ترمیم دریچه قلب
- اتوترانسفیوژن یا Cell saver
- انواع بالن و انواع Catch و کویل و انواع Stent leo
- کتترهای قلبی
- آنژیوگرافی
- کتترهای آنژیوگرافی قلب و عروق در سایزهای مختلف
- کتترهای تشخیصی آنژیوگرافی قلب وعروق در سایزهای مختلف
- سوزن ها، پیل اوی شیت، دسیله شریانی
- ست اینترودیوسر میکروکیت، ست رادیال نایتینول پلاتینیم، گاید وایر آنژیوگرافی آنژیوفلکس، گاید وایر هیدروفیلیک
- سوزن های بیوپسی، رابط های فشار قوی، سرنگ آنژیومات، سرنگ مدراد، تورک، ست تورک و وای کانکتور و سوزن، کیت های آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی
- وای کانکتور و سوزن، پک های یکبارمصرف، سرنگ اینفلاتور آنژیوپلاستی، کتترپیس میکر ،مینفولد، کتترهای آنژیوگرافی ،PFO، استنت و بالونهای قلبی وعروقی
- ای اس دی آر، کویل PDA، کویل VSD، کویل پی دی ای آر
- سوزن‌های شیمی درمانی- کالای تشخیص عروق خونرسان به بافت هموروئید، کالای مصرفی (با محدودیت 05 بار مصرف)- لوازم مصرفی جراحی قلب
5- دسته تجهیزات جراحی عمومی
- کاتتر CVC، کاتتر CVP، خط کش CVP، انواع نخ جراحی، بن واکس، انواع مش، استیل وایر، انواع چسب‌های بخیه
- انواع فرآورده‌های هموستاتیک و قابل جذب، تیغ بیستوری، پورت تزریق انواع سوند و استنت‌ها و بالونهای گوارشی، کاتترهای آمبولکنومی، همووک، سیم بستن قفسه سینه، انواع لوازم جراحی لاپارسکوپی یکبار مصرف
- استپلر، تروکار، تیغه‌های یکبار مصرف درماتوم دستی و برقی، کیت‌های مصرفی آفرزیس یا Cell seprator، انواع ست‌هایERCP
- انواع فورسپس بایوپسی، انواع بسکت‌های مورد مصرف گاسترولوژی، کپسول بیوپسی، وسیله جداکننده تیغ اسکالپل، پرولین مش جراحی، هموکلیپس، استنت مجاری صفراوی دهانی‌های آندوسکوپی جهت جلوگیری از گازگرفتگی دستگاه (Mouth piece)، برس استریل ویژه اسکراب جراحی.
نتیجه گیری از درصد مالیات تجهیزات پزشکی
در انتها باز هم یادآوری می‌کنیم که تجهیزات پزشکی طیف وسیعی از لوازم و داروها را در بر می‌گیرد که همه آن معاف از مالیات تجهیزات پزشکی نیستند و طبق قانونی که از سوی مجلس به دولت ابلاغ شده موارد آن به تشخیص وزارت بهداشت واگذار شده است.
برای همین خیلی از تجهیزات زیبایی مثل لیزر زیبایی یا لیزرهای موهای زائد و غیره جزو این تجهیزات به حساب نمی‌آیند و به همین دلیل نمی‌توان آن‌ها را در دسته تجهیزات پزشکی که شامل معافیت مالیاتی هستند قرار داد.
