حسابداری علمی معاصر در جامعه جهانی است. این علم به عنوان پیشنیاز یک اقتصاد سالم قلمداد میشود، که در صورت عدم انجام صحیح ارکان این علم شرکتها، سازمانها و در نتیجه جامعه با بهران اقتصادی رو به رو خواهد شد. فردی که با توجه به چک لیست حسابرسی به امور و اسناد و مدارک ارائه شده توسط حسابدار نظارت میکند و از قانونی بودن آنها اطمینان حاصل میکند حسابدار نامیده میشود. پس از بررسی موضوعاتی مانند تفاوت حسابدار با حسابرس و وظایف حسابرس، در این گفتار به بررسی موضوع چک لیست حسابرسی خواهیم پرداخت.
موسسه مالیاتی پیشرو حساب عصر پویا علاوه بر ارائه خدمات مالیاتی مانند مشاوره مالیاتی و تکمیل اظهارنامه مالیاتی، انواع خدمات شرکت حسابرسی در مشهد را به مودیان مالیاتی و کسب و کارهای مختلف ارائه می کند. به منظور کسب اطلاعات دقیقتر از خدمات این شرکت و دریافت مشاوره تخصصی می توانید با کارشناسان خبره این مجموعه تماس حاصل فرمایید.
بدون بررسی اسناد و مدارک مالی به صورت دورهای و مرتب امکان بروز اشتباه و تقلب در امور حسابداری افزایش مییابد. به همین منظور، علمی به نام حسابرسی به وجود آمد؛ بر طبق بیانیه مفاهیم بنیادی حسابرسی که توسط انجمن حسابداری امریکا ارائه شده است، حسابرسی چنین تعریف میشود “فرایندی بسامان به شکل جمعآوری و ارزیابی بیطرفانه شواهد درباره ادعاهای مربوط به فعالیتها و وقایع اقتصادی، برای تعیین میزان انطباق این ادعاها با معیارهای از پیش تعیینشده و گزارش نتایج به اشخاص ذینفع”.
انواع حسابرس و وظایف آنها
قبل از بررسی چک لیست حسابرسی باید با انواع حسابرسی آشنا شویم و بدانیم که هر حسابرس به تفکیک چه وظایفی را به عهده دارد.
حسابرسان به طور کلی به سه دسته تقسیم بندی میشوند:
حسابرسان داخلی
حسابرس داخلی به حسابرسی گفته میشود که از اعضای شرکت مورد حسابرسی است، و بر مدارک و اسناد ارائه شده توسط گروه حسابداری نظارت میکند. حسابرس داخلی میبایست حق اظهار نظر مستقل داشته باشد و همچنین باید به طور مستقیم تحت نظر مدیر عامل یا رییس هیئت مدیره باشد تا بتواند به طور واضح و مستقیم به بررسی امور بپردازد.
حسابرسان دولتی
همانطور که از عنوان حسابرس دولتی مشخص است این افراد به بررسی اسناد و مدارک مالی شرکتها و سازمانهای دولتی رسیدگی میکنند. این افراد به منظور جلوگیری از تقلب و اشتباه در امور مالی معاملات و فعالیتهای اقتصادی و مالی شرکت مورد حسابرسی را بر اساس اصول حسابداری بررسی میکنند.
حسابرسان مستقل
حسابرس مستقل در شرکتها و موسسات مالی و حسابداری فعالیت میکنند و به منظور حسابرسی تحت عنوان یک قرارداد بین شرکت و موسسه حسابداری مشغول به کار میشوند. در واقع این حسابرسان رابط بین هیئت مدیره و صاحبان شرکت هستند و به صورت موقت و بر طبق قرار داد در ازای دریافت مبلغی مشخص امور حسابداری و اقتصادی و مالی شرکت ها را حسابرسی میکنند.
بررسی چک لیست حسابرسی
حسابرسان براساس اینکه به حسابرسی چه شرکت و یا موسسه ای میپردازند چک لیست حسابرسی متفاوتی را باید ارائه کنند. اما به طور کلی برخی از موارد چک لیست حسابرسی از جمله الزامات مشترک کنترلهای داخلی حاکم بر گزارشگری مالی برای کلیه شرکتها، صرف نظر از نوع فعالیت آنها است. در ادامه به بررسی برخی موارد از همین مشترکات چک لیست حسابرسی خواهیم پرداخت.
ویژگیها و عملكرد مديريت:
اولین مورد که باید در چک لیست حسابرسی برای تمامی شرکتها و موسسات قرار بگیرد، لیستی از سوالات است که به بررسی ویژگی ها و عملکرد مدیریت آن شرکت یا موسسه میپردازد از جمله این سوالات عبارت است از:
- آيا هیئت مدیره از تحصیلات علمی، تجربه و توانمندی لازم برخوردار است؟
- آيا مديريت داراي اهداف روشن و قابل دسترسي در قالب بودجه، سود، به دست آوردن حجم بيشتري از بازار و غيره ميباشد؟
- آيا تفكرات و نگرشهاي مزبور در قالب مدون و مكتوب به همراه اجزاي مجموعه به عنوان اهداف سازماني منتقل شده است؟
- آيا در اين خصوص نظارتهاي لازم جهت اجراي آن صورت گرفته است؟
کمیته حسابرسی:
سوالاتی که در زمینه کمیته حسابرسی در چک لیست حسابرسی مطرح است شامل موارد زیر است:
- آيا شركت داراي کمیته حسابرسی ميباشد؟
- آيا کمیته حسابرسی مطابق با الزامات سازمان بورس تشکیل شده است؟
- آيا کمیته حسابرسی به نحو مناسبي از اعضای با تجربه و داراي آموزش كافي بهره ميبرد؟
- آيا کمیته حسابرسی، بر مستند سازی ساختار كنترلهاي داخلي و انجام آزمونهاي كنترلي نظارت نموده است؟
- آيا کمیته حسابرسی اقدامات لازم را جهت پيگيري و رسيدگي به موارد مطرح شده در گزارش حسابرسي داخلي و کنترلهای داخلی صورت ميدهد؟
- آیا کمیته حسابرسی، مکانیزمهایی را برای کسب اطمینان معقول از اثربخشی حسابرسی داخلی تنظیم نموده است؟
- آیا کمیته حسابرسی، مکانیزمهایی را برای کسب اطمینان معقول از اثربخشی کنترلهای داخلی حاکم بر گزارشگری مالی تنظیم نموده است؟
ساختار سازماني:
ساختار سازمانی نیز از موارد مهم چک لیست حسابرسی به شمار می رود. به منظور بررسی ساختار سازمانی حسابرس در چک لیست خود سوالاتی نظیر سوالات زیر را بررسی میکند.
- آيا ساختار سازماني در شركت تعريف شده است و به آن عمل ميشود؟
- آيا با توجه به ساختار سازماني تعريف شده وظايف پرسنل و حدود اختيارات و مسئوليتها نيز تعريف گرديده است؟
- با توجه به ساختار سازماني تعريف شده آيا تفكيك وظايف به نحوي صحيح و روشن صورت گرفته است به گونهای که بتواند ریسک اقدامات متقلبانه یا اشتباه را کاهش دهد؟
- آيا سياستها و روشهاي تصويب داد و ستدها در سطح مناسبي از مديران ارشد انجام ميشود؟
- آيا شركت داراي آئيننامههاي انضباطي و رفتاري است و تعيين ضوابط مربوط به عوامل آن به صورت مكتوب و مدون ميباشد؟
- آيا آئيننامه مزبور مورد استفاده قرار ميگيرد؟
- آيا وظايف و اختيارات به منظور حصول به اهداف سازماني و انجام وظايف عملياتي و رعايت ضوابط و مقررات به نحو شايستهاي تعيين و تفويض ميگردد؟
- آيا شرح وظايفي كه به درستي وظايف مخصوص هر يك به همراه ضوابط و چگونگي گزارشگري نتيجه عملكرد و ارتباط با ساير بخشها و كاركنان را ترسيم كرده باشد به كاركنان ابلاغ شده است؟
حسابرسي داخلي:
از جمله سوالات چک لیست حسابرسی در مورد حسابرسی داخلی به سوالات زیر میتوان اشاره کرد:
- آيا شركت داراي واحد حسابرسي داخلي ميباشد؟
- آیا واحد حسابرسی داخلی زیر نظر کمیته حسابرسی قرار دارد؟
- آیا مدیر حسابرسی داخلی، با پیشنهاد کمیته حسابرسی و تصویب هیئتمدیره منصوب شده است؟
- آیا مدیر حسابرسی داخلی دارای صلاحیتهای علمی و حرفهای لازم میباشد؟
- آيا حسابرسان داخلي در فعاليتهايي كه انجام ميدهند مستقل ميباشند؟
- آيا واحد حسابرسي داخلي به نحو مناسبي از پرسنل با تجربه و داراي آموزش كافي بهره ميبرد؟
- آيا واحد حسابرسي داخلي، ساختار كنترلهاي داخلي را مستند نموده و آزمونهاي كنترلي را انجام ميدهد؟
- آيا واحد حسابرسي داخلي درمورد داد و ستدها و مانده حسابها آزمونهاي محتوا را به عمل ميآورد؟
- آيا براي مستند سازي، طراحي و اجراي آزمونها از برنامه حسابرسي و كاربرگ حسابرسي استفاده ميشود؟
- آيا واحد حسابرسي داخلي يافتههاي خود را در قالب گزارش ارائه مينمايد؟
- آيا گزارش هاي حسابرسان داخلي به هيئت مديره و يا كميتهاي از آن هيئت، تسليم ميشود؟
- آيا مديريت اقدامات لازم را جهت پيگيري و رسيدگي به موارد مطرح شده در گزارش حسابرسي داخلي صورت ميدهد؟
- آيا واحد حسابرسي داخلي اقدامات اصلاحي مديريت را پيگيري مينمايد؟
سخن آخر
با توجه به اهمیت حسابرسی در یک سازمان و شرکت به جهت حفظ سلامت مالی و اقتصادی میبایست شرکتها در انتخاب حسابرس به خوبی دقت کنند، چرا که عدم صداقت یک حسابرس خسارات جبران ناپذیری برای یک سازمان و یا شرکت در پی خواهد داشت. حسابرسان برای رفع نگرانی صاحبین کسب و کار باید چک لیست حسابرسی کاملی داشته باشند تا با پاسخ به هر یک از سوالات چک لیست بتوانند بررسی امور را با دقت هر چه بیشتر انجام دهند. شرکت پیشرو حساب عصر پویا فعال به عنوان موسسه مالیاتی با به کارگیری افرادی زبده در زمینه شرکت حسابداری و حسابرسی در مشهد آماده پذیرش پروژه های شرکتها و کسب و کارهای مختلف است. شما میتوانید با مراجعه به بخش تماس با ما از مشاوره کارشناسان این مجموعه بهره مند شوید.